Pralki

Jeśli istnieje jedno urządzenie w gospodarstwie domowym, bez którego większość z nas po prostu nie mogłaby się obejść, to tym urządzeniem jest właśnie pralka. Jeśli kiedykolwiek miałeś kiedyś awarię tej wspaniałej maszyny lub po prostu jeszcze jej nie miałeś, a stałeś w obliczu zakupu takiego urządzenia, to doskonale zdajesz sobie sprawę z tego jak trudno jest prać ręcznie ubrania. Nawet chwilowy moment bez pralki - kilka dni lub tygodni - byłby dla każdego z nas horrorem. 

Chodzi tutaj nie tylko o wygodę z posiadania z pralki do prania, ponieważ wystarczy jedynie włożyć pranie, nalać, nasypać lub wrzucić do odpowiedniej przeznaczonej do tego celu komory lub samego bębna, a później ustawić odpowiedni program do prania - w zależności od tego jakie ono jest, np. pranie delikatnej tkaniny - i poczekać aż pralka zrobi wszystkie czynności za nas, tylko że lepiej, dokładniej, a często i szybciej (w zależności od tego jak duże jest to pranie). 

Chodzi tutaj przede wszystkim o oszczędność naszego czasu, a czas to pieniądz jak wiemy. Kto nigdy nie robił prania ręcznie właściwie nie ma prawa wypowiadać się w tej kwestii. Ale niech spróbuje. W czasie kiedy pralka robi za nas pranie automatycznie, możemy skupić się na innych, zdecydowanie ważniejszych rzeczach. Dlatego uważamy, i nie jest to odrębna opinia, że pralka jest prawdziwym “must have” w każdym nowoczesnym gospodarstwie domowym.

I choć wydawać by się mogło, że urządzenie wygląda na proste, to w istocie jest inaczej. Pralka wykonuje za nas naprawdę brudną robotę, za pomocą elementów jakie posiada, automatyzacji pewnych czynności jakie wykonuje w danym cyklu prania, ale także dzięki pomocy odpowiednim detergentom (środkom do prania), które skutecznie oddzielają brud od ubrania.

Nie da się zaprzeczyć, że tak jak i dziś, tak kiedyś ręczne pranie odzieży było ciężką pracą, aż do pojawienia się całkowicie zautomatyzowanych maszyn pod koniec lat trzydziestych XX wieku. Jeśli pod koniec XIX wieku chciałeś zrobić pranie, najłatwiej było nakłonić do zrobienia tego pokojówkę lub służącą.

Wynalezienie pralki nie da się przypisać jednej konkretnej osobie. Podobnie jak wiele innych wynalazków, od samochodów po komputery, nowoczesna i automatyczna “myjka” do ubrań ewoluowała przez setki lat poprzez systematyczną mechanizację i automatyzację technik mycia rąk stosowanych od czasów starożytnych. Oto kilka kamieni milowych w historii, które doprowadziły do powstania pralek, jakie dziś znamy - biorąc pod uwagę setki (być może nawet tysiące) patentów obejmujących ten rodzaj wynalazku.

Rozwój tego urządzenia najłatwiej pokazać na osi czasu, którą posłużymy się teraz. Choć to może być arbitralne, prawdopodobnie wszystko zaczęło się od roku:

1400: Kobieta pochodząca z Włoch - Jacopa Strada - opracowuje jedną z pierwszych zmechanizowanych pralek do ubrań.

1691: John Tyzacke (w niektórych źródłach zapisywany jako Tizack) otrzymuje angielski patent nr. 271 na maszynę ogólnego przeznaczenia („silnik do natłuszczania i obciągania skór i tkanin”) która może robić wiele różnych rzeczy, w tym prać ubrania.

1774: Hugo Oxenham wymyśla “maglę” lub tzw. wyżymaczkę (parę drewnianych wałków, które suszą ubrania, wyciskając wodę spomiędzy nich).

1782: Henry Sidgier opracowuje jeden z pierwszych obrotowych automatów perkusyjnych, działających za pomocą korby do napędzania drewnianej beczki, za którą otrzymuje angielski patent nr. 1331.

1797: Nathaniel Briggs z New Hampshire otrzymuje jeden z pierwszych patentów w USA na pralkę do ubrań.

1843: Jno Shugert z Elizabeth w Pensylwanii otrzymuje patent w USA nr. 3096 na pralkę, w której dźwignia kołysze ubrania w przód i w tył w wodzie z mydłem.

1858: Hamilton Smith opracowuje bardziej efektywną pralkę rotacyjną i otrzymuje patent w USA nr. 21,909 .

1901: Alva Fisher z Chicago otrzymuje patent w USA nr. 966 677 na pierwszą pralkę elektryczną sprzedawaną pod marką Thor. Pralka ta składa się z silnika elektrycznego napędzającego bardziej konwencjonalną maszynę bębnową. Podobnie jak nowoczesne pralki, okresowo zmienia kierunek ruchów bębna i znajdującej się w nim wody.

1937: John W. Chamberlin, Jr i Rex Earl Bassett z Bendix opracowują pierwszą pralkę w pełni automatyczną (określając ją takimi słowami „maszyna do mycia, płukania i suszenia działającą automatycznie według określonego cyklu”), uzyskując w ten sposób patent w USA nr. 2,165,884.

1976: Firma Servis wprowadza na rynek “Selectronic”, pierwszą na świecie pralkę sterowaną komputerowo, z futurystycznymi przyciskami sterującymi. Będąca dziś odpowiednikiem tego, co znajdziemy dziś w sklepach.

Podstawowa idea urządzeń przeznaczonych do robienia prania jest niezwykle prosta. Włożyć ubrania do bębna, które później napełni się wodą z odpowiednim detergentem, następnie obracać się przez jakiś czas, aby później usunąć brudną wodę, czego końcowym efektem jest wyjęcie z bębna czystych ubrań. Ale to co wydaje się być takie proste w istocie takie nie jest.

Zapewne myśląc o pralce do ubrań, prawdopodobnie myślisz o dużym bębnie, który wypełnia się wodą, ale tak naprawdę są to dwa bębny - jeden w drugim. Kiedy jednak otworzymy drzwi lub pokrywę (w zależności od modelu) od pralki naszym oczom ukazuje się jeden wewnętrzny bęben.

W pralce do ubrań ładowanej od przodu, powszechnej w całej Europie, bęben jest skierowany do przodu. Wsuwasz ubrania przez otwór z przodu, a cały bęben obraca się wokół osi poziomej (jak koło samochodowe). Zapewne każdy z użytkowników pralki zdążył zauważyć, że bęben ma wiele małych otworów, przez które wpuszczana jest czysta woda i z których wypływa później brudna woda. Posiada także łopatki wokół krawędzi, aby “rozchlapać ją” w różnych kierunkach podczas prania ubrań. 

W przypadku pralki, gdzie pranie ładuje się od góry, bardziej powszechnej w Stanach Zjednoczonych i Azji, otwierasz pokrywę na górze i wrzucasz ubrania do bębna od góry. Bęben jest zamontowany wokół osi pionowej, ale w rzeczywistości się nie porusza. Zamiast tego, w środku znajduje się wiosło zwane mieszadłem, które obraca ubrania w wodzie podczas prania.

Na zewnątrz bębna wewnętrznego znajduje się drugi, większy bęben, którego nie widać. Jego zadaniem jest zatrzymać wodę, podczas gdy bęben wewnętrzny (w pralce od przodu) lub mieszadło (w ładowarce od góry) obraca się. W przeciwieństwie do bębna wewnętrznego, bęben zewnętrzny musi być całkowicie wodoszczelny - w przeciwnym razie woda pokryłaby całą podłogę.

Te dwa bębny są w istocie najważniejszymi częściami jakie posiada każda pralka, ale oprócz nich są także inne elementy, bez których urządzenie to nie mogłoby skutecznie pracować. Jednym z takich elementów jest choćby termostat (mechanizm termometru) do sprawdzania temperatury napływającej wody oraz element grzejny, który podgrzewa ją do wymaganej temperatury. 

W pralce jest również elektrycznie sterowana pompa, która usuwa wodę z bębna po zakończeniu prania. Co więcej, posiada także mechaniczny lub elektroniczny mechanizm sterujący zwany programatorem, co powoduje, że różne części pralki przechodzą przez szereg kroków, aby wyprać, wypłukać i odwirować ubrania.

Poza tym, każda pralka posiada dwa węże, z czego jeden pozwala na pobór zimnej wody do urządzenia (woda jest później podgrzewana), a przez drugi wypuszcza brudną wodę po skończonym praniu. Węże te (dopływowy lub odpływowy) mają zainstalowane zawory, które są jak “małe drzwiczki”, otwierają się i zamykają w razie potrzeby lub zaistniałej konieczności.

Sterowanie pralką za pomocą programatora, który miał wcześniej zaprogramowany przez producenta program piorący - np. szybkie pranie, dłuższe płukanie, pełne pranie itd. - z początku odbywało się mechanicznie (do dziś można spotkać w sklepach modele z mechanicznym programatorem) za pomocą pokrętła, które z reguły po lewej stronie miał wypisane programy do prania - ustawienie wskaźnika za pomocą pokrętła na danym programie załatwiało całą sprawę. Pokrętło, które znajdowało się po prawej stronie ustawia temperaturę prania (to właściwie termostat). 

Obecnie zdecydowana większość produkowanych dziś pralek posiada nowoczesny programator elektroniczny. Specjalne tarcze są zamontowane na skomputeryzowanym obwodzie programatora. Wyświetlacz odliczania pokazuje, ile godzin i minut będzie trwało pranie, zanim będzie czyste i gotowe do wyjęcia (np. wyświetlacz wskazuje 1 godzinę i 42 minuty dla prania w temperaturze 45 stopni celsjusza z bardzo szybkim wirowaniem przy 1200 obr./min).

Wszystkie najważniejsze części i elementy z jakich składa się pralka do prania są sterowane elektrycznie, w tym bęben wewnętrzny, zawory, pompa i element grzejny. Programator jest jak dyrygent orkiestry, włącza i wyłącza pewne metodyczne cykle w odpowiedniej dla prania kolejności, która wygląda mniej więcej tak:

 

Ano właśnie, dlaczego pralki mają zaprogramowanych tak wiele programów do prania? Głównym tego powodem jest to, że pralka nie wie, o wc nią włożysz, i nie może automatycznie określić, jak dokładnie wyprać coś takiego jak np. delikatny wełniany sweter - ponieważ nie wie, co ma zrobić.

Jedyne, na co ma faktyczny wpływ, to ilość i temperatura wody, prędkość wirowania, liczba drgań bębna, liczba płukań i tak dalej. Nikt nie chce prać ubrań w sposób naukowy: „Hmmm… myślę, że do uprania “takich i takich” ubrań będę potrzebować 5,42 litra wody o temperaturze 42 stopni celsjusza. Następnie będę musiał prać dokładnie przez 34 minuty przy 800 wirowań na minutę. Gotowe."

Dałoby nam to dosłownie nieskończoną liczbę możliwości, co z kolei zamiast ułatwić nam pracę, zmuszało do wyliczania konkrentych mozliwości, które ostatecznie nie zdałyby rezultatu - no chyba, że mielibyśmy spory podręcznik z ogromną ilością informacji co i jak prać, opierając się na wielu, wielu innych czynnikach, jak temperatura, prędkość wirowania, kolejność płukania itd. Po co?

Właśnie w tym tkwi sens posiadania pralki w pełni zautomatyzowanej, która robi i wylicza wszystko za nas. Zdając sobie z tego sprawę, inżynierowie tych urządzeń starają się ułatwić nam życie, oferując kilka gotowych programów. Dlaczego to ma znaczenie?  Ano ma dlatego, że tkaniny, które chcemy by były czyste są różne. Na przykład tkanina taka jak wełna jest niezwykle mocna, ale ma dwie duże wady (jeśli chodzi o jej czyszczenie): jest wyjątkowo higroskopijna (pochłania ogromne ilości wody) i traci elastyczność wraz ze wzrostem temperatury. 

Postaw się więc w miejscu programatora do prania wełny - wiemy, brzmi to dość dziwne, ale zrób to. Twój punkt widzenia byłby z pewnością taki, aby nie pozwolić by wełna zbytnio się nagrzała (ponieważ włókna się zniszczą i rozciągną) i nie była nadmiernie poddawana wirowaniu, ponieważ rozciągnie się i nie wróci do swojej dawnej formy. W przypadku mocniejszych tkanin, takich jak dżins, możesz pozwolić sobie na znacznie mocniejsze drgania i wirowania bębnów - i rzeczywiście, musisz to zrobić, ponieważ potrzebujesz większej mocy wirowania, aby detergent wniknął głęboko we włókna i rozpuścił brud.

Każdy program do prania, jaki znajduje się w pralce do ubrań, jest najlepszym “przypuszczeniem” inżynierów, ile czasu, jakiej mocy czy prędkości wirowania, będzie wymagać dana odzież/tkanina i ile może ona wytrzymać w warunkach, które wytwarza pralka (np. temperaturę jaką podgrzewa wodę), aby nie uległa uszkodzeniu. 

Gdybyś prał ręcznie (np. w zlewie), instynktownie dobierał byś temperaturę wody, detergent czy siłę z jaką trzymasz i wprawiasz w ruch tkaninę, równoważąc w ten sposób potrzebę wyczyszczenia odzieży z potrzebą ochrony przed jej uszkodzeniem. Podczas gdy twój mózg i ręce robią to instynktownie, na bazie doświadczeń lub bez zastanowienia się, pralka robi to z określoną temperaturą i prędkością prania, drganiami, ruchami, wirami - musi być więc zaprogramowana.

Zebranie potrzebnych informacji przed zakupem pralki jest bardzo przydatne. Bo to głównie dzięki nim dokonamy odpowiedniego wyboru urządzenia, które ma nam służyć dobrze i bezawaryjnie przez co najmniej kilka lat - patrząc na to z tego punktu widzenia, zebranie i zbadanie przydatnych informacji naprawdę się opłaca, a dodatkowo czyni z ciebie klienta/konsumenta odpowiedzialnego i rozeznanego. Jakie informacje będą przydatne i niezbędne przy zakupie nowej lub wymiany starej pralki do prania ubrań? Od rozmiaru, po pojemność bębna, prędkość wirowania, a na funkcjonalności i możliwościach kończąc. 

Rodzaje pralek 

Na rynku dostępnych jest wiele różnych modeli pralek. Różnią się od siebie praktycznie wszystkim, no może poza oczywistą funkcją, jaką jest pranie. Dzięki nam odkryjesz różnicę między pralkami wolnostojącymi (typ standardowy), pralkami przeznaczonymi do zabudowy (wbudowanymi za drzwiami szafy), pralkami ładowanymi od góry i pralko-suszarkami (jak sama nazwa wskazuje pranie i suszenie w jednym).

Pralki wolnostojące - pralki wolnostojące są najczęstszym modelem, z którym zetkniemy się na rynku - zwłaszcza w Europie, a więc i w Polsce. Można je umieścić w dowolnym miejscu, o ile będą miały podłączone węże dopływu/odpływu wody i będą podłączone do gniazdka elektrycznego. Modele te występują w różnych rozmiarach - od 3 kg do 12 kg - a niektóre z nich są dostępne w różnych wersjach kolorystycznych. Zalety pralek wolnostojących, to szerszy zakres pojemności bębnów, funkcji i kolorów niż modele przeznaczone do zabudowy. Ich niewątpliwą wadą jest to, że nie wtapiają się w wystrój każdego domu, tak jak robią to modele przeznaczone do zabudowy, jednak nowoczesne modele są na tyle ładne, że mogą stanowić nawet element dekoracyjny w danym pomieszczeniu.

Pralki przeznaczone do zabudowy - pralki tego typu zostały zaprojektowane tak, aby można je było schować za drzwiami własnej szafki - więc nie widać jej, gdy drzwi szafki są zamknięte. Dolny cokół zintegrowanej pralki jest zagłębiony, aby umożliwić zamontowanie drewnianego cokołu kuchennego wzdłuż dna pralki. Niech ci przez myśl nie przejdzie fakt, by używać pralki przeznaczonej do zabudowy (często nazywanej też pralką zintegrowaną) poza szafką kuchenną. Dlaczego? Ponieważ generalnie nie są one tak stabilne, jak modele standardowe. Pralki do zabudowy są zaprojektowane tak by utrzymać się na miejscu, ale muszą być koniecznie przymocowane do szafek kuchennych i ściany. Zalety pralek przeznaczonych do zabudowy są zazwyczaj takie, że są zwykle cichsze niż te wolnostojące, dzięki dodatkowym drzwiom z przodu, które nieznacznie wyciszają hałas wytwarzany podczas ich pracy. Idealnie pasują też do każdego wnętrza, ponieważ są ukryte. Ich wadą jest instalacja, a także cena, która przeciętnie jest wyższa o jakieś 300-400 złotych od modeli standardowych. Czasem są nawet ponad dwa razy droższe niż modele wolnostojące. Niektórzy sprzedawcy w ogóle nie oferują możliwości zainstalowania takich pralek u klienta - nawet za oczywistą dopłatą. 

Pralki półzintegrowane - rodzaje tych pralek są jak modele zintegrowane (przeznaczone do zabudowy) z tą różnicą, że panel meblowy nie zakrywa elementów sterujących u góry, więc nie musisz otwierać drzwi, aby zmienić ustawienia lub odczytać wyświetlacz. Dostępnych jest bardzo niewiele modeli tego typu pralek - nawet w internecie, ciężko znaleźć jest taki model pralki. 

Pralki ładowane od góry - kiedyś dostępne, dziś naprawdę ciężko jest znaleźć pralkę tego typu - zwłaszcza w sklepach stacjonarnych. Pralki te są bardziej popularne w Stanach Zjednoczonych, aniżeli w Europie. Ubrania wrzuca się przez pokrywę na górze maszyny, a nie przez drzwi z przodu - jak to ma miejsce w każdym innym rodzaju pralki. Przez to są jednak węższe niż zwykłe pralki (około dwóch trzecich szerokości) i ze względu na sposób ich otwierania nie można ich trzymać pod blatem roboczym - chyba że chcesz je wyciągać za każdym razem, gdy ich używasz. Sprężynowe drzwi wewnętrzne są zwykle niewygodne. Siła sprężyny utrudnia ich otwieranie, a drzwi nie wyrównują się automatycznie z drzwiami zewnętrznymi po zakończeniu prania, więc aby wyprać pranie, trzeba obrócić bęben. Oprócz jednej zalety - zajmują mniej miejsca - mają raczej same wady. Modele te są hałaśliwe, niewygodne w użyciu i zbyt mocno wibrują.

Pralko-suszarki - jeśli brakuje ci miejsca na pralkę i suszarkę, możesz rozważyć kombinację pralko-suszarki. Ale trudno jest znaleźć maszynę, która świetnie radzi sobie zarówno z praniem, jak i suszeniem. Warto wiedzieć, że wydajność suszenia w pralko-suszarce jest zawsze mniejsza niż pojemność prania.

 

Ile kosztuje pralka? 

Cena pralki jest uzależniona od kilku czynników - od marki, modelu, rodzaju, funkcjonalności, możliwościach, a na marży sprzedawców kończąc. Zazwyczaj najtańszy model można już kupić za około 800-900 złotych. Już bardziej zaawansowane modele i lepszą marki można dostać już za około 1200-1500 złotych. Najdroższe modele, często najbardziej “futurystyczne” z wieloma nowinkami technologicznymi - np. włączenia pralki przez aplikacje w telefonie itp. - kosztując od 2000-4000 złotych.

Zasadniczo cena pralki nie zawsze odzwierciedla jakość prania ubrań. Nawet najtańsze modele radzą sobie z tym podstawowym zadaniem naprawdę świetnie. Wychodzi więc na to, że reszta ceny pralki to tak naprawdę wszelkiego rodzaju bajery i ficzery. To udowadnia także jedno, że ​​nie potrzebujesz mieć dużego budżetu, aby mieć czystsze ubrania.  

Czy można kupić świetną i jednocześnie tanią pralkę?

 

Tak. Często w pierwszej piątce najlepszych tanich pralek znajdują się modele takich producentów jak Bosch, Whirlpool i Zanussi. Recenzenci sprzętu AGD często wspominają, że tanie modele znanych producentów wypadają lepiej niż niektóre pralki za trzy razy wyższą cenę. 

Jeżeli zdecydujesz się wydać na pralkę więcej, na ogół będziesz mieć większy wybór programów do prania, większy rozmiar i pojemność bębna, czy ciszej pracującą maszynę. Dodanie wymyślnych funkcji, takich jak “Samsung Quick Drive” (gdzie producent twierdzi, że przyspiesza czas prania bez utraty jakości) kosztuje nawet 4000 złotych. 

Ile kosztuje eksploatacja pralki?

Ustalenie, która pralka wychodzi najkorzystniej cenowo, to nie tylko kwestia ceny pralki. Koszty eksploatacji pralki mogą wahać się od 100 zł do nawet ponad 500 zł rocznie. Średnio pralka będzie dodawać około 150-250 złotych do twoich rocznych rachunków. Duży wpływ na koszty eksploatacji ma rozmiar/pojemność bębna. Klasyfikacja energetyczna pralek ma na celu pomóc Ci wybrać bardziej energooszczędny model. W najnowszych energooszczędnych modelach można spotkać się z oceną  “A +++” (oznaczającą, że jest to model najbardziej wydajny). Klasa energetyczna jest obliczana głównie dla programu prania tkanin bawełnianych w 60 stopni celsjusza. Testując pralki, mierzy się, ile energii i wody zużywają na podstawie programu prania tkanin bawełnianych w 40 stopni celsjusza, ponieważ jest to najczęściej używany program prania, według producentów pralek - na tej podstawie określają bardziej realistyczne wskazania dotyczące zużycia energii. 

Czy możesz kupić ekologiczną pralkę? 

Korzystanie z pralki przez cały dzień będzie miało duży wpływ na środowisko. Przy wymianie wadliwego modelu zakup takiego, który jest wydajny, to świetny sposób na zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko i przy okazji zaoszczędzenie pieniędzy. Niestety, ale niektóre testy pokazują, że pralki, które zużywają najmniej energii i wody, często nie radzą sobie dobrze z czyszczeniem ubrań. Coraz częściej kupuje się więc pralki np. z nazwą “Eco Buy”. To modele, które starannie równoważą dobrą wydajność czyszczenia z efektywnością energetyczną i wodną.

Pojemność bębna pralki: 5 kg - 12 kg 

Pojemność/rozmiar bębna pralki wynosi od 5 kg do 12 kg. Najpopularniejsza pojemność bębnów w pralkach to odpowiednio 9 kg i 10 kg. Rozmiar bębna jest oparty na liczbie kilogramów suchej odzieży, którą można włożyć do bębna. Jednak podana liczba odnosi się zwykle tylko do głównych programów np. dla bawełny - inne programy mają mniejszą wydajność - czasami mniej niż połowa tego co piszą. 

Szczegółowe informacje na temat różnic w wydajności między programami dla tkanin bawełnianych i syntetycznych można znaleźć w sekcji specyfikacji technicznych każdej z pralek. Większość średnich gospodarstw domowych w Polsce uzna, że pralka o pojemności 7 kg jest dla nich całkowicie odpowiednia. 

Pięć rzeczy, o których należy pamiętać przy wyborze pralki, biorąc pod uwagę pojemność bębna

- Większy nie zawsze jest lepszy.  

- Kup pralkę z taką pojemnością bębna, którego napełnienie nie będzie sprawiać ci problemu.  

- Pralki działają najlepiej, gdy bęben zostanie napełniony do pełna - określonego dla każdego programu z osobna.

- Im większa pojemność, tym większy jest koszt zakupu i eksploatacji pralki.  

- Wolisz prać mało i często? Wybierz pralkę z mniejszą pojemnością bębna. Lubisz prać wszystko za jednym razem? Wybierz większy rozmiar bębna.